Làm sao để nhận biết một người bị trầm cảm? Những dấu hiệu trầm cảm phổ biến là gì? Trầm cảm đến mức nào sẽ dẫn đến tự sát… và vì sao hơn 700.000 người chết vì tự tử mỗi năm, và cũng là nguyên nhân gây tử vong thứ 4 ở tuổi 15-29.
Trầm cảm là gì?
Trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến nhất trên thế giới. Theo thống kê của WHO thì cứ 20 người sẽ có 1 người rơi vào giai đoạn trầm cảm. Tỉ lệ trầm cảm ở phụ nữ gấp đôi nam giới.
Triệu chứng nổi bật nhất của chứng trầm cảm nặng là tâm trạng tồi tệ, buồn sâu sắc, tuyệt vọng kéo dài. Ở giai đoạn này biểu hiện trầm cảm sẽ rõ ràng nhất và đặc trưng nhất. Người bệnh rơi vào suy nghĩ chán nản, mất hứng thú với mọi hoạt động, kèm theo các vấn đề ăn ngủ, năng lượng, sự tâm trung và cách nhìn nhận bản thân. Dấu hiệu này sẽ kéo dài từ 2 tuần hoặc hơn.
Nhưng vẫn có những người có tâm trạng tiêu cực, chán nản trong vài giờ, hay nhiều nhất là 2 ngày thì không phải bệnh trầm cảm, nhưng nó cũng sẽ là mầm mống đê dẫn đến bệnh trầm cảm.
Một số dấu hiệu có thể làm nặng hơn các triệu chứng trầm cảm như sự ra đi của người thân, tình cảm, hôn nhân, thất nghiệp, căng thẳng tài chính…
Trầm cảm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, ăn uống, sự tập trung, tâm trạng, năng lượng, đời sống xã hội… Thông thường những người trầm cảm thường cảm thấy khó khăn khi thức dậy, ít động lực, năng lượng, dễ bị cáu kỉnh, buồn… điều này là cho chất lượng đời sống của người bệnh giảm đi rất nhiều.
Những dấu hiệu trầm cảm nguy hiểm cần được cảnh báo
- Tâm trạng chán nản thường xuyên, gần như mỗi ngày.
- Giảm quan tâm hay niềm vui với tất cả hoạt động, hay sở thích.
- Chán ăn, sụt cân hoặc thèm ăn, tăng cân.
- Mất ngủ thường xuyên.
- Kích động hoặc thao tác chậm, phản ứng chậm, nói chậm hơn bình thường.
- Thường xuyên mệt mỏi và mất năng lượng.
- Có cảm giác bất lực, tội lỗi quá mức, tự thấy bản thân kém cỏi.
- Suy giảm khả năng tập trung, do dự, khó quyết định mọi thứ.
- Thường xuyên có ý nghĩ về cái chết, thường xuyên có ý định tự tử.
Mặc dù mức độ nghiêm trọng của bệnh trầm cảm chưa được thống nhất, nhưng có thể tạm được chia ra các mức độ khác nhau:
- Dưới ngưỡng trầm cảm: có ít hơn 5 triệu chứng
- Trầm cảm nhẹ: Có hơn 5 triệu chứng, các triệu chứng suy giảm chức năng nhẹ
- Trầm cảm vừa phải – các triệu chứng có ảnh hưởng đến chức năng cơ thể nhẹ hoặc nặng
- Trầm cảm nặng: có các dấu hiệu ảnh hưởng đến rõ rệt hoạt động, đời sống, học tập, sức khỏe
- Cấp tính: có triệu chứng trầm cảm nghiêm trọng từ 2 tuần đến dưới 2 năm
- Mãn tính: triệu chứng kéo dài hơn 2 năm
Phân loại dấu hiệu trầm cảm
Các triệu chứng trầm cảm có thể phức tạp và khác nhau theo từng đối tượng . Người bị trầm cảm có thể có các triệu chứng về tâm lý hoặc không. Để nhận biết được người bị trầm cảm, ta sẽ dựa trên phân nhóm triệu chứng như sau:
Triệu chứng trầm cảm tâm lý
Tâm trạng thường xuyên buồn bã.
Cảm thấy vô vọng và bất lực.
Có lòng tự trọng thấp.
Cảm thấy tội lỗi.
Cáu kỉnh và nổi nóng.
Không có động lực và hứng thú với mọi chuyện kể cả sở thích.
Rất khó đưa ra quyết định.
Cảm thấy lo lắng nhiều đối với mọi việc.
Có ý nghĩ tự tử hoặc suy nghĩ làm tổn thương cơ thể.
Triệu chứng trầm cảm thể chất
Di chuyển chậm, nói chậm hơn bình thường.
Thay đổi khẩu vị, chán ăn.
Đau nhức không rõ nguyên nhân.
Thiếu năng lượng.
Giảm ham muốn tình dục.
Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt.
Rối loạn giấc ngủ, khó ngủ.
Triệu chứng trầm cảm xã hội
Không thích hay né tránh tiếp xúc với bạn bè
Không còn hứng thú với sở thích và hầu hết mọi thứ
Gặp rắc rối trong các mối quan hệ
Nguyên nhân gây ra trầm cảm
Căng thẳng
Cảm giác căng thẳng khi đối diện với các sự kiện buồn, căng thẳng như mất người thân, đổ vỡ mối quan hệ. Khi gặp những tổn thương mất mát, nhiều người trở nên buồn bã, không còn hứng thú gặp gỡ bạn bè và cố gắng tự giải quyết vấn đề của mình. Tình trạng căng thẳng kéo dài, nếu tâm trạng không được cải thiện rất dễ rơi vào trầm cảm.
Nhân cách
Tính cách tác động rất nhiều đến suy nghĩ. Với một số người khi đứng trước các sự việc căng thẳng có thể không bị trầm cảm nhưng một số người khó thoát ra được suy nghĩ buồn bã và tiêu cực.
Người dễ trầm cảm thường quá khắt khe với bản thân, luôn sợ phán xét, mong muốn những gì hoàn hảo nhất. Điều này có thể do gen thừa hưởng từ cha mẹ hoặc ảnh hưởng từ nhỏ.
Lịch sử gia đình
Nếu ai đó trong gia đình từng bị trầm cảm, nhiều khả năng bạn cũng mắc bệnh này.
Sinh con: một số phụ nữ dễ trầm cảm sau sinh. Những thay đổi về nội tiết tố và thể chất, cơ thể, cũng như gia tăng trách nhiệm, có thể dẫn đến chứng trầm cảm sau sinh.
Sự cô đơn
Cảm giác cô đơn ở một số người bị cắt đứt mối quan hệ khỏi gia đình, bạn bè làm gia tăng nguy cơ trầm cảm.
Rượu và ma túy
Trong những sự kiện buồn, nhiều người cố gắng đối phó bằng cách uống quá nhiều rượu hoặc dùng ma túy. Điều này có thể dẫn đến vòng xoáy trầm cảm. Sử dụng ma túy, rượu, chất kích thích ảnh hướng đến chất hóa học của não, làm tăng nguy cơ trầm cảm.
Bệnh tật
Những người bị bệnh mạn tính, bệnh phải điều trị trong thời gian dài, tái phát nhiều là đối tượng dễ trầm cảm. Một số người bị bệnh nội tiết khiến cơ thể mệt mỏi, giảm ham muốn tình dục từ đó dẫn đến trầm cảm.
Điều gì xảy ra nếu bị trầm cảm
Trầm cảm và nguy cơ tự sát trầm cảm là yếu chính dẫn đến tự tử.
Tuyệt vọng sâu sắc khiến người bệnh nghĩ đến cái chết để thoát khỏi nỗi đau. Người bị trầm cảm thường không cảm nhận được giá trị và ý nghĩa của cuộc sống.
Nếu bạn có người thân và bạn bè có các dấu hiệu cảnh báo như: nói về việc tự sát hay làm hại bản thân, thể hiện cảm giác tuyệt vọng hay mắc kẹt bởi vấn đề gì đó, có mối bận tâm bất thường đến việc chết, hành động liều lĩnh và nguy hiểm, gọi điện cho người thân để nói lời tạm biệt, sắp công việc theo thứ tự như cho đi tài sản quý giá, giải quyết vấn đề một cách thờ ơ, đột ngột từ người đang suy sụp trở nên bình tĩnh và hạnh phúc… Nhận thấy những dấu hiệu bất thường trên, bạn nên cởi mở nói chuyện, tỏ sự quan tâm chân thành với họ và tìm kiếm.
>> Những câu chuyện nhỏ bạn nên đọc (Phần 1)
6 Tháng Bảy, 2023
