Những thói quen xấu làm gián đoạn cuộc sống và ngăn cản bạn hoàn thành mục tiêu của mình. Chúng gây nguy hiểm cho sức khỏe của bạn – cả về tinh thần và thể chất. Chúng làm lãng phí thời gian và năng lượng của bạn. Vậy tại sao chúng ta vẫn làm chúng? Làm thế nào bạn có thể từ bỏ thói quen xấu của mình và thay vào đó là những thói quen tốt?
- Nguyên nhân nào gây ra thói quen xấu?
- Bạn không loại bỏ thói quen xấu, bạn chỉ thay thế nó.
- Làm thế nào để từ bỏ một thói quen xấu?
- Chọn một thói quen thay thế cho thói quen xấu
- Loại bỏ các yếu tố kích thích thói quen xấu
- Thực hiện cùng với sự hỗ trợ của bạn bè
- Tập trung vào lý do bạn muốn thay đổi
- Bạn không cần phải là một ai khác, chỉ cần trở lại con người cũ của bạn
- Chuẩn bị cho sự thất bại
- Để lại lời nhắc cho chính bạn
- Thay đổi thói quen rất khó, hãy cho nó thời gian
Nguyên nhân nào gây ra thói quen xấu?
Hầu hết các thói quen xấu của bạn là do hai nguyên nhân…
Căng thẳng và buồn chán.
Với hầu hết mọi người, thói quen xấu chỉ đơn giản là một cách để đối phó với căng thẳng và buồn chán. Từ việc cắn móng tay đến mua sắm phung phí, uống rượu vào mỗi cuối tuần hay lãng phí thời gian trên internet đều có thể là một phản ứng đơn giản đối với căng thẳng và buồn chán.
Thay vì như vậy, bạn có thể dạy cho mình những cách mới và lành mạnh giải tỏa căng thẳng và buồn chán, từ đó thay thế những thói quen xấu của mình.
Hoặc có lý do nào đó đằng sau những thói quen xấu? Có điều gì đó sâu xa hơn – một nỗi sợ hãi, một cú sốc hay một biến cố – đang khiến bạn cố chấp không từ bỏ được những thói quen không tốt?
Việc nhận ra nguyên nhân của những thói quen xấu rất quan trọng để bạn có thể khắc phục chúng.
Bạn không loại bỏ thói quen xấu, bạn chỉ thay thế nó.
Tất cả những thói quen mà bạn có ngay bây giờ – dù tốt hay xấu – đều hình thành từ một lý do nào đó trong cuộc sống của bạn. Theo một cách nào đó, những hành vi này mang lại lợi ích cho bạn, ngay cả khi chúng có hại ở những mặt khác.
Trong nhiều trường hợp, thói quen xấu của bạn là một cách đơn giản để giải tỏa căng thẳng. Ví dụ, cắn móng tay, bứt tóc, nhịp chân hoặc siết chặt hàm.
Những “lợi ích” hoặc lý do này cũng kéo theo những thói quen xấu nhỏ hơn. Vì những thói quen xấu mang lại một số lợi ích trong cuộc sống của bạn, nên rất khó để loại bỏ chúng một cách đơn giản. (Đây là lý do tại sao những lời khuyên đơn giản như “thôi đừng làm nữa” hiếm khi hiệu quả).
Thay vì từ bỏ hẳn thì bạn cần thay thế một thói quen xấu bằng một thói quen mới mang lại lợi ích tương tự.
Ví dụ, bạn thường hút thuốc khi bị căng thẳng và bạn muốn bỏ thói quen này. Nếu bạn “ngừng hút thuốc” khi bị stress thì đây là một giải pháp không hiệu quả. Bạn nên nghĩ ra một cách khác để giải tỏa mỗi khi căng thẳng và đưa hành vi mới đó thành thói quen thay vì hút thuốc.
Nói cách khác, những thói quen xấu giải quyết những nhu cầu nhất định trong cuộc sống của bạn. Vì vậy, tốt hơn hết là bạn nên thay thế những thói quen xấu của mình bằng một thói quen lành mạnh hơn để giải quyết nhu cầu tương tự. Nếu bạn muốn bản thân chỉ đơn giản là loại bỏ những thói quen xấu mà không thay thế chúng, thì sẽ có một số nhu cầu không được đáp ứng và sẽ khó có thể duy trì thói quen “chỉ đừng làm” trong thời gian dài.
Làm thế nào để từ bỏ một thói quen xấu?
Dưới đây là một số cách để loại bỏ thói quen xấu của bạn:
Chọn một thói quen thay thế cho thói quen xấu
Bạn có thể dễ dàng từ bỏ một thói quen hơn nếu bạn thay thế hành vi không mong muốn bằng một hành vi mới, thay vì chỉ cố gắng dừng hành vi không mong muốn.
Giả sử bạn không muốn ăn kẹo khi đói tại nơi làm việc. Nếu bạn chỉ cố gắng tránh món kẹo, bạn có thể sẽ trở lại thói quen khi không thể chống lại cơn đói. Nhưng mang theo túi trái cây khô và các loại hạt để ở bàn làm việc sẽ mang đến cho bạn một lựa chọn ăn nhẹ khác.
Khi lặp lại hành vi mới, cuối cùng, bạn thấy lợi ích từ thói quen mới – nhiều năng lượng hơn và không bị bệnh do ăn nhiều đường – thôi thúc tiếp tục thực hiện hành vi mới này thay vì thói quen cũ.
Loại bỏ các yếu tố kích thích thói quen xấu
Nếu bạn ăn đồ ngọt vào ban đêm, thì đừng trữ chúng ở nhà. Nếu điều đầu tiên bạn làm khi ngồi trên ghế sofa là cầm điều khiển TV lên, thì hãy giấu điều khiển ở nơi khác.
Giả sử bạn muốn ngừng việc thức khuya. Hãy theo dõi hành vi của mình, bạn nhận ra mình có xu hướng thức khuya hơn nếu bắt đầu xem TV hoặc trò chuyện với bạn bè sau bữa tối. Nhưng bạn đi ngủ sớm hơn nếu bạn đọc sách hoặc đi dạo. Bạn quyết định ngừng xem TV và tắt điện thoại trước 9 giờ vào các buổi tối. Loại bỏ yếu tố kích thích – xem TV hoặc nói chuyện với bạn bè – khiến bạn khó thực hiện thói quen thức quá khuya.
Giúp bản thân dễ dàng loại bỏ những thói quen xấu bằng cách tránh những điều kiện tạo ra chúng. Môi trường xung quanh làm cho thói quen xấu của bạn dễ dàng hình thành hơn hơn thói quen tốt. Thay đổi môi trường và bạn có thể thay đổi kết quả.
Thực hiện cùng với sự hỗ trợ của bạn bè
Có thể bạn đã “bỏ thuốc lá”… nhưng bạn vẫn làm điều đó khi ở một mình? (Bằng cách đó sẽ không ai thấy bạn thất bại, phải không?)
Nếu bạn và bạn bè đều muốn phá bỏ một thói quen không mong muốn, hãy cố gắng thực hiện cùng nhau. Chẳng hạn cả hai bạn đều muốn ngừng hút thuốc. Đối phó với cơn thèm một mình có thể rất khó khăn. Bỏ thuốc lá cùng một người bạn sẽ không làm mất đi cảm giác đó nhưng cũng có thể dễ dàng vượt qua hơn. Hai bạn có thể đưa ra hình phạt cho nhau và cùng nhau ăn mừng khi chiến thắng.
Hoặc không có người bạn nào muốn từ bỏ thói quen xấu giống mình. Hãy tìm một người bạn đáng tin cậy. Nhờ họ nhắc nhở bạn nếu họ nhận thấy bạn đang quay trở lại với những thói quen cũ.
Tập trung vào lý do bạn muốn thay đổi
Tại sao bạn muốn phá vỡ hoặc thay đổi một thói quen nào đó? Nghiên cứu từ năm 2021, cho thấy việc thay đổi hành vi có thể dễ dàng hơn khi sự thay đổi bạn muốn thực hiện có giá trị hoặc có lợi cho bạn.
Hãy dành vài phút để xem xét lý do tại sao bạn muốn từ bỏ thói quen xấu và bất kỳ lợi ích nào mà bạn thấy được từ việc thay đổi. Để có thêm động lực, hãy viết lý do của bạn ra một tờ giấy và dán ở nơi bạn sẽ thấy nó thường xuyên. Nó sẽ nhắc bạn lý do tại sao bạn cần tiếp tục cố gắng.
Bạn không cần phải là một ai khác, chỉ cần trở lại con người cũ của bạn
Chúng ta thường nghĩ rằng để phá bỏ những thói quen xấu, chúng ta cần trở thành một người hoàn toàn mới. Sự thật bạn đã từng là một người không có thói quen xấu đó.
Bạn không cần phải bỏ thuốc lá, bạn chỉ cần trở lại là một người không hút thuốc. Không cần phải biến đổi thành một người khỏe mạnh, bạn chỉ cần trở lại khỏe mạnh. Nhiều năm trước, bạn đã sống mà không có thói quen xấu này, điều đó có nghĩa là bạn chắc chắn có thể làm lại.
Chuẩn bị cho sự thất bại
Việc từ bỏ một thói quen có thể là một thách thức, mặc dù bạn thấy một số thói quen rất dễ dàng để bỏ.
“Rất dễ trở lại với những thói cũ, đặc biệt là khi những hành vi mới chưa được củng cố. Thay đổi thật khó. Hãy nhớ rằng, phải mất một thời gian để xây dựng những thói quen đó, vì vậy bạn sẽ không từ bỏ chúng trong một ngày” – Erika Myers
Chuẩn bị tinh thần cho sự thất bại và cố gắng học hỏi từ những lần thất bại đó. Thay đổi cách tiếp cận có thể giúp bạn đi đúng hướng hơn.
Để lại lời nhắc cho chính bạn
Sử dụng nhãn dán, ghi chú hoặc lời nhắc khác ở bất cứ nơi nào thói quen không tốt xảy ra có thể giúp bạn suy nghĩ lại.
Dưới đây là một vài ví dụ:
Bạn muốn bỏ thói quen uống nước ngọt trong mỗi bữa ăn? Hãy thử để lại những miếng giấy note trên tủ lạnh mà bạn sẽ thấy khi đi lấy nước ngọt.
Bạn đang cố gắng nhớ tắt đèn khi rời khỏi phòng? Để lại ghi chú cho chính mình trên công tắc đèn hoặc cửa.
Bạn cũng có thể sử dụng điện thoại thông minh để nhắc nhở. Đặt báo thức và thêm ghi chú động viên cho bản thân, chẳng hạn như “Đã đến lúc tắt TV! :)” hoặc “Đến giờ đi ngủ rồi!”
Thay đổi thói quen rất khó, hãy cho nó thời gian
Có một lầm tưởng phổ biến rằng phải mất 21 ngày để hình thành hoặc từ bỏ một thói quen. Nhưng con số đó đến từ đâu?
Nó có thể là từ một nghiên cứu liên quan đến những người đã phẫu thuật thẩm mỹ. Hầu hết trong số họ đã thay đổi ngoại hình của mình trong vòng 3 tuần. Điều đó hoàn toàn khác với việc loại bỏ những việc đã ăn sâu thói quen.
Trên thực tế, các chuyên gia tin rằng phải mất khoảng 10 tuần (2 đến 3 tháng) hoặc hơn để bỏ một thói quen không mong muốn. Tất nhiên, một số thói quen có thể mất ít hoặc nhiều thời gian hơn.
Nếu một vài tuần đã trôi qua và bạn cảm thấy mình không đạt được nhiều tiến bộ thì nên xem lại quá trình thay đổi của mình. Bạn cũng có thể cân nhắc tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia sức khỏe, tâm lý, đặc biệt là đối với những thói quen đã ăn sâu vào hành vi của bạn hoặc khiến bạn gặp nhiều khó khăn.
Nếu đã tìm đến bài viết này và đọc đến đây thì chắc chắn bạn đang có thói quen không tốt và muốn thay đổi nó. Nếu thật vậy, hãy bắt đầu thực hiện ngay đi thôi! Bỏ một thói quen xấu thay vào bằng một thói quen tốt, cuộc sống dần sẽ tốt đẹp và ý nghĩa hơn.
9 Tháng 9, 2021